Hipogonadotropik Hipogonadizm; GnRH veya Gonadotropin yetmezliği durumu olup, santral hipogonadizm, hipotalamik amenore veya WHO grup 1 anovulasyon olarak da isimlendirilebilir. Hipotalamustan gonadotropin salıverici hormonda (GnRH) azalma veya GnRH uyarısına hipofizin yanıtsız kalması söz konusudur.
Hipogonadotropik hipogonadizm nasıl anlaşılır?
Tanı için kullanılabilecek testler; kan FSH, LH, TSH hormon düzeyi ölçümleri, GnRH' a LH yanıtı ölçümü, hipotalamik-hipofizer manyetik rezonans (MR) görüntüleme (tümör vb. varlığı araştırma amaçlı), genetik testler (primer hipogonadotropik hipogonadizm araştırılmasına yönelik), koku testi, BMD ölçümü, renal ultrason ile anlaşılabilir.
Hipogonadotropik Hipogonadizm kısırlık yapar mı?
Hipogonadizm, beyin tarafından salgılanan hormonların yetersiz kalması ve buna bağlı olarak adet döngüsünün gerçekleşememesi durumudur. Beyinde salgılanan yumurta uyarıcı ve olgunlaştırıcı hormon eksikliğ nedeni ile kadın kaynaklı kısırlık nedenleri arasında sıklıkla Hipo Hipo hastalığıyla karşılaşılmaktadır.
Erkeklerde ve kadınlarda Hipogonadizm sonsuza dek devam edecek kronik bir rahatsızlıktır. Bunun tedavisi için doğru şekilde hareket etmek gerekir. Bu tedavinin bitmesinden sonra seks hormonunun seviyesi iyice düşebilir...
Beyinden salgılanan ve yumurtalıkların fonksiyonlarını düzenleyen hormonların yetersizliği nedeniyle oluşan bir sorundur. Bu sorunu yaşayan kadınlar ilaçsız adet göremezler.
Beyinde hipotalamusdan salgılanan GnRH (gonadotropin salgılatan hormon) veya hipofizden salgılanan gonadotropinler yani FSH ve LH hormonları üretilemez.
Kadının yumurtalıklarında aslında yumurtaları vardır, ama FSH ve LH hormonları olmadığı için yumurtalar kendiliğinden büyüyerek çatlayamaz.
Gerekli uyarıyı alamadıkları için yumurtalıkların ‘uykuda olduğu’ söylenebilir. Bu durumda her ay olması gereken yumurtlama olamamakta ve kadınlar adet görememektedir.
Yumurtlama fonksiyon bozukluğu olan kadınların %5-10’u bu grupta yer alır.
Hipogonadotropik Hipogonadizm kaç çeşittir?
Hipo hipo 2 gruba ayrılır:
Primer (izole)
Sekonder (edinilmiş)
Primer Hipogonadotropik hipogonadizm:Nadir görülür. Kallmann Sendromu, Charge Sendromu gibi hastalıklar genetik sorunlardan kaynaklanır.
Sekonder Hipogonadotropik hipogonadizm nedenleri:
Beyin veya hipofizdeki tümörler
Pitüiter apopleksi
Kafa travması
Opioid veya steroid gibi bazı ilaçların uzun süreli kullanımı
Radyasyon
Sistemik hastalıklar
Büyük stres veya aşırı egzersiz nedeniyle adet görememe
Anoreksiya nervosa
Hipogonadotropik hipogonadizm kadınlarda hangi şikayetlere neden olur?
*Bu kadınlarda amenore şikayeti vardır, yani adet göremezler.Sonradan oluşan hipo hipo’da ise nadiren seyrek aralıklarla adet olan kadınlara rastlanır.
*Primer HH’de puberte yani ergenlik belirtileri gecikir.
*Kısırlık
*Psikolojik ve seksüel sorunlar: Kendine güven eksikliği, azalmış libido gibi.
*Azalmış kemik mineral yoğunluğu
Hipo hipo’nun başladığı zaman ve bulgulara göre farklı tetkikler yapılır:
Kan FSH, LH, Estradiol, TSH düzeyleri
GnRH’a LH yanıtının ölçümü
MR görüntüleme
Genetik testler
Koku testi
Kemik mineral dansitometresi
Böbrek ultrasonu
Estradiol değeri 30 pg/ml’den düşüktür.
FSH ve LH genellikle çok düşük değerlerdedir, ama bazen de normalin alt sınırında olabilirler.
Prolaktin düzeyi genellikle normaldir.
Ultrasonografide yumurtalıkların gerçek rezervi anlaşılamayabilir. Bazı durumlarda AMH testi yararlı olabilir.
Hipo hipo olan kadınlar gebe kalabilir mi?
Evet, uygun tedavi ile elbette gebe kalabilir ve çocuk sahibi olabilirler.
Hipo hipo’nun erken tanısı neden önemlidir?
Hipo hipo’nun erken tanısı fiziksel ve psikolojik sorunları ortadan kaldırır. Kadına yapılacak uygun tedavi ile hem doğurganlık sağlanır, hem de normal kemik kitlesi korunabilir.
Çocuk isteği ile başvuran çiftlerde hem kadın, hem de erkeğe yönelik rutin tetkikler yapılır. Yapılan incelemede kadının tüpleri açıksa ve erkeğin semen analizi normalse; kadına yumurtalıkları uyarmak amacıyla içinde hem FSH, hem de LH olan iğneler 10-12 gün süreyle uygulanır. Yumurta istenilen boyuta ulaştığında yumurtanın olgunlaşmasını sağlayan çatlatma iğnesi yapılır. Çifte günaşırı ilişki önerilir.
Yumurtalıkları uyarmak için yapılan tedavi bu kadınlarda uzun sürebilir.Doz yavaş yavaş arttırılır.
Birkaç kez denenmesine rağmen bu tedaviden sonuç alınamazsa, aynı hazırlık yapılarak aşılama tedavisi uygulanabilir.
Kadın yaşı, erkek kısırlığı gibi ek sorunlar varsa veya yapılan diğer tedavilerden sonuç alınamamışsa tüp bebek tedavisine geçilir.Tüp bebek tedavisi hipogonadotropik hipogonadizmde iyi sonuçları vardır.Hamile kalan gebeler rutin takip edilir.
Tüp bebek tedavisinde yumurtalıkların cevabı diğer kadınlara göre farklı olabilmektedir.Dozların yavaş olarak arttırılması daha uygundur.Kullanılan hormon iğnelerine ihtiyaç diğer kadınlara göre daha fazla olabilir.Kişiye özel tedavi protokolü uygulanması bu kadınlarda büyük önem taşır.Tüp bebek tedavisine yanıt iyi olup, gebelik oranları yüksektir.
